Hoe ontstaat dat verzuurde gezicht?
Frodo Gaymans: ‘Vooropgesteld, er is voor mij niks mooiers dan te kijken naar een gezicht waarin de spieren goed bewegen. Mimiek is fascinerend. Mimiek is de ondertiteling van het gesproken woord.’
‘Maar mimiek kan ook vermoeiend worden om naar te kijken als het iets anders vertelt dan het gesproken woord, als het niet klopt bij de emotie of (te) uitgesproken is. Neem als voorbeeld de fronsende blik en het zure mondje van iemand die aandachtig luistert of een overdreven glimlach tijdens het praten, om ‘vriendelijkheid’ te benadrukken.’
Een sereen gezicht maakt je zelf ook rustig
‘Het is bekend dat hoe meer de mimiek van je gesprekspartner overeenkomt met de boodschap, hoe prettiger we ons er in het algemeen bij die persoon voelen. Het roept geen onrust op, geen vraagtekens over betrouwbaarheid. De sereniteit in het gezicht van de ander maakt ons zelf ook rustig.’
Resting Bitch Face (RBF)
Naar mate je ouder wordt kan je gezicht ook in ontspannen staat er boos uitzien. Dat is niet omdat je niet vriendelijk van aard bent, maar omdat je gezicht in ontspanning niet (meer) matcht met hoe je bent. In de volksmond wordt het oneerbieding the resting bitch face genoemd.
Dokter Frodo vertelt: ‘Mimiek wordt vaak sterker naarmate je ouder wordt. De spieren in het gezicht die naar beneden trekken, worden sterker en krijgen meer ruimte om te bewegen.
The Resting Bitch Face is een oneerbiedige term, maar we zien wel precies op het gezicht van de Hillary wat hiermee bedoeld wordt
Het ongemak van aangespannen spieren in een ontspannen gezicht
‘Als het gezicht ontspannen is, spannen de spieren die neerwaartse kracht hebben meer aan waardoor bijvoorbeeld de mondhoeken naar beneden komen, de kinspier aanspant en de fronslijnen zichtbaar worden. Dat heeft dus niks te maken met de (on)vriendelijkheid van het karakter.
‘Het meest opvallend zijn de gezichten die tijdens het praten ineens een grote glimlach om de mond trekken, uit het niets, terwijl het gezicht de rest van de tijd in een bijna ontspannen toestand eerder zorgelijk of bozig kijkt. Het gezicht wordt naar boven getrokken, om zo een wenselijk sociaal gezicht te tonen.
Juist als je je bewust bent van je gezicht, ga je ineens gemaakt vriendelijk glimlachen
Volgens de arts zie je dus dat op het moment dat iemand ‘acte de présence moet geven’ en zich bewust wordt van zijn/ haar mimiek, de spieren juist aan gespannen worden die het gezicht weer naar boven trekken.
Je toont dat een wenselijk sociaal gezicht. Politici, maar ook chique oudere dames zie je dit heel duidelijk doen. Oud-politica Neelie Kroes is hierin zeer bedreven.
De zwaartekracht laat je spieren harder werken
Frodo: ‘Naarmate je ouder wordt, heb je je spieren steeds meer nodig om je gezicht als het ware omhoog te houden. Ontspan je de spieren, dan zakt het uit.
‘Het vervelende is dat als je je daar bewust van bent, je ook kunstmatig je spieren gaat aanspannen, en op het moment dat je je niet bewust bent dan zakken ze weer. Dat ziet er wat raar en onrustig uit.
‘Het is voor mij als cosmetisch arts de uitdaging om met behandelingen het gezicht dat in ruste is, er ook echt ontspannen uit te laten zien, en dus dat neerwaartse, booskijkende effect te voorkomen. ‘
Het in-de-spiegel-kijk gezicht
Frodo wil mensen er goed uit laten zien. Juist ook op het moment dat ze zich niet bewust zijn van hun uiterlijk, zodat ze niet telkens hun spiegel-gezicht hoeven te trekken: een gezicht dat je automatisch trekt als je naar jezelf kijkt in de spiegel.
Het verschil tussen het bewuste en onbewuste gezicht
Volgens Frodo komt het er dus op neer dat hoe kleiner het verschil tussen je bewuste en je onbewuste gezicht is, hoe prettiger dat overkomt, maar ook hoe ontspannender het is voor jezelf.
Geforceerd glimlachen wekt wantrouwen
Frodo: ‘Als je je gezicht te vaak in een sociaal wenselijke plooi trekt, geeft dat de ander het gevoel dat je graag controle wilt hebben over hetgeen je uitstraalt. Het is aangeleerd gedrag, maar niet prettig, want het straalt wantrouwen uit. Alsof je eigenlijk het gesprek wilt manipuleren. Want waarom zou jij er anders uit willen zien op het moment dat je je ervan bewust wordt?
‘Je geeft eigenlijk een signaal af dat je je anders voor wilt doen dan je bent. Als die discrepantie niet zo aanwezig is, straal je dat ook niet uit. Op het moment dat je er in bewuste en in onbewuste toestand er hetzelfde uitziet, laat je zien dat je niets te verbergen hebt.
Hoe wordt dat onrustige gezicht veroorzaakt als je ouder wordt?
‘Als je ouder wordt, wordt je schedel kleiner en je huid wordt mede hierdoor ook ruimer. Je kan dit gedeeltelijk opheffen door je spieren meer te gebruiken, maar dat is vermoeiend en je ziet dat het ook niet te doen is: altijd je gezicht in de plooi.
‘Je kunt de discrepantie ook wegnemen met fillers, waardoor het verschil tussen de grote van je hoofd en de ruimte van je huid minder wordt, en de huid minder zakt als je even niet je spieren aanspant.
Maar Frodo, wat kun je dan met fillers precies doen?
Er zijn twee aandachtspunten: de ligamenten, en de ruimte onder de onderlip
De aanhechtingspunten
‘Het is de kunst om als arts te focussen op de ligamenten en het volumeherstel op de plekken waar je het hebt verloren.
‘De ligamenten zijn de verbinding tussen bot en huid, de aanhechtingsspieren. Deze zitten verspreid in het gezicht, bijvoorbeeld op het jukbeen, de slapen en kaaklijn.
De ligamenten weer strak trekken
‘De huid van het gezicht hangt door middel van ligamenten aan de schedel. Wij plaatsen de fillers precies op de juiste plek waardoor we de ligamenten weer strak trekken en huid gelift wordt.
‘Maar er is nog een ander belangrijk gebied en dat is het mondgebied. Hier wordt veel aandacht aan besteed door artsen, maar veelal op de lippen en niet op de omliggende structuren.
Teveel ruimte onder de onderlip
‘Ik denk dat 80% van de mensen boven de veertig een ‘volume tekort’ heeft in het mondgebied, en voornamelijk het gebied tussen de kin en de onderlip. Daar begint het grootste probleem.
Samengeknepen lippen
‘Hierdoor gaan mensen automatisch de spieren in hun mondgebied samentrekken waardoor de lippen samenknijpen en de mondhoeken gaan hangen. Als je dit volumetekort opheft met fillers, ontspannen de spieren en verbetert de balans in de mondregio. Zelfs de lippen worden weer groter en de lijntje boven de bovenlip worden kleiner.
De ronde mondspier trekt ook de bovenlip samen: het plooirokje vormt zich
Frodo legt uit hoe het de grote mondspier als één spier rondom de mond beweegt. Als deze spier onder de lip meer aanspant, trekt hij automatisch ook rond de bovenlip samen. Frodo weet dat als je het onderin opvult en een kussentje creëert, de ondersteuning verbetert waardoor het hele mondgebied meer ontspant.
De spier heeft weerstand nodig, fillers geven dat
‘Een spier zal altijd een ondergrond zoeken. Totdat de weerstand even groot is als de trekkracht. Die weerstand creëer je met injectables. Als die weerstand er niet is blijft die spier trekken vanuit die kin.’
‘Je ziet het sterk bij mensen met een klein gebit, of mensen die hunkunstgebit uit hebben. Ze kunnen met hun spieren geen ‘grondtonus’ vinden en zullen hun mondregio of kaken onrustig bewegen.
Voorbeeld van een tandenloos gezicht waarbij de kaken inklappen evenals de mond
Waarom horen we artsen hier zo weinig over?
‘Veel artsen gaan voor de quick fix en verdiepen zich niet echt serieus in de anatomie. Je moet kijken, echt heel goed kijken en kunnen analyseren. Als je als arts echt het vermogen hebt om goed te kijken, zie je pas hoeveel onrust het mond gebied kan geven in een gezicht.
Kennis, tijd en middelen
‘Het moeilijke is, dat een klant die bijvoorbeeld mooiere lippen wil, een lipvergroting verwacht. Je moet als arts dus ook de kennis, tijd en middelen hebben om bovengenoemde aan de klant uit te leggen. Daar schort het vaak aan.
Maar dat is natuurlijk jouw definitie van schoonheid: een gezicht zonder onrust is mooier, serener. Een ander kan het juist heel karakteristiek vinden?
‘Begrijp me niet verkeerd, een grote mimiek kan ook heel leuk zijn, heel eigen. Ik wil je vooral laten inzien waarom een mimiek groter wordt als je ouder wordt en welke processen zich afspelen in het gezicht.
‘Zo’n krachtige mimiek is kenmerkend maar kan ook de valkuil zijn dat naarmate je ouder wordt je een karikatuur van jezelf wordt.
De krimpende schedel
‘Als je ouder wordt is er sprake van vetverlies. Je tanden en je kaken gaan meer naar achteren en naar binnen staan. Je schedel wordt kleiner.
Het gemis aan verstandskiezen
‘We zien dat nog het meest sterk bij mensen van wie de verstandskiezen zijn getrokken. Die kiezen hebben de neiging tanden naar voren te duwen. Dat vind je als je jong bent minder leuk maar als je ouder wordt zou je er nog profijt van kunnen hebben als steunpilaren.
‘Kortom: normale veroudering is dat je hoofd kleiner wordt, je huid wordt te groot, doordat het te groot wordt gaat het zakken en daardoor krijg je meer lijnen en meer neerwaarts gewicht dat hef je op door je spieren aan te spannen. Wat je wilt bereiken, is dat je je spieren niet meer nodig hebt om je gezicht uit de plooi te houden en wanneer je ook geen zin hebt om dat telkens te moeten doen, er toch goed uit blijft zien.
Zonder weerstand gaan spieren harder samentrekken
‘Hoe meer ruimte een spier heeft in een verouderend, verslappend gezicht hoe harder hij knijpt. Hij heeft geen weerstand meer van de dikke, jonge huid.
‘Een jong mens kan prachtig flauwtjes glimlachen, een oudere niet. Die wangen trekken open, door de dunne huid.
Wat je nodig hebt is volume…..
‘Ga dus ook geen spierspanningsoefeningen doen, want dat is het probleem niet. Het gaat om volumeverlies. De spier heeft die grip, die weerstand niet meer. Je moet weer een ‘embedding’ creëren, een kussentje waarmee de spier omgeven wordt. Dan komt de zachtheid terug in het gezicht.’
